Nhập khẩu thuốc bảo vệ thực vật và các biện pháp quản lý

Theo Cục bảo vệ thực vật – Bộ NN&PTNT, trong thời gian qua, số lượng và giá trị nhập khẩu thuốc bảo vệc thực vật (BVTV) của nước ta tăng lên. Trước năm 1990, lượng thuốc BVTV nhập khẩu quy đổi thành phẩm là 13.000 - 14.000 tấn, giá trị khoảng 10 triệu USD, đến năm 2012 số lượng và giá trị nhập khẩu đã tăng lên 103.500 tấn vói khoảng 700 triệu USD. Bên cạnh đó, chủng loại thuốc BVTV nhập khẩu cũng có biến đổi cơ bản theo xu hướng thuốc trừ sâu giảm, thuốc trừ bệnh, trừ cỏ và các loại thuốc BVTV khác tăng lên. Trước năm 1990, thuốc trừ sâu chiếm khoảng 83,3% tổng lượng thuốc BVTV nhập khẩu, thuốc trừ bệnh 9,5%, thuốc trừ cỏ dưới 4%, thuốc khác 3,1%; đến năm 2012, thuốc trừ sâu chỉ chiếm 20,4%, thuốc trừ bệnh 23,2%, thuốc trừ cỏ tăng lên 44,4%; các thuốc khác chiếm 12% so với tổng khối lượng thuốc nhập khẩu.

Sang năm 2013, cụ thể là 11 tháng đầu năm, kim ngạch nhập khẩu thuốc trừ sâu và nguyên liệu là 695,5 triệu USD, tăng 10,99%.

Việt Nam nhập khẩu thuốc trừ sâu và nguyên liệu từ 15 thị trường trên thế giới, trong đó Trung Quốc là thị trường chính, chiếm 49,7% tổng kim ngạch nhập khẩu, tăng 19,87% so với cùng kỳ năm 2012. Kế đến là thị trường Xingapo với 57,7 triệu USD, tăng 3,09%.

Nhìn chung, 11 tháng đầu năm, nhâp khẩu thuốc trừ sâu và nguyên liệu đều tăng trưởng ở hầu khắp các thị trường và chiếm trên 78%. Đáng chú ý, nhập khẩu mặt hàng này từ thị trường Đài Loan tuy kim ngạch chỉ đạt 5,6 triệu USD, nhưng lại là thị trường có tốc độ tăng trưởng mạnh, tăng 30,78% so với 11 tháng 2012,

Số liệu thống kê sơ bộ TCHQ về thị trường nhập khẩu thuốc trừ sâu và nguyên liệu 11 tháng 2013 – ĐVT: USD



Trong những năm qua, công tác quản lý thuôc bảo vệ thực vật (BVTV) đã có những chuyến biến tích cực, đáp ứng yêu cầu của sản xuất. Tuy nhiên, việc sử dụng, tiêu hủy thuôc BVTV còn nhiêu hạn chế.

Phó Cục trưởng Cục BVTV, Bộ NN&PTNT cho biết, thuốc BVTV (gồm nguyên liệu hay hoạt chất và thành phẩm) sử dụng ở nước ta được nhập khẩu (khoảng 99%) từ nước ngoài như: Trung Quốc, Mỹ, Thụy Sỹ...Thuốc nhập khẩu dưới dạng gói lớn để gia công, sang chai - đóng gói thành gói nhỏ để buôn bán, sử dụng. Việc quản lý nhập khẩu đuợc Bộ NN&PTNT quy định tại Thông tư 03/2013/TT-BNNPTNT (Chương IV, Điều 24 đến Điều 27) về quản lý thuốc BVTV và Thông tư 77/2009/TT-BNNPTNT quy định về kiểm tra nhà nước chất lượng thuốc BVTV nhập khẩu.

Kết quả kiểm tra chất lượng thuốc BVTV nhập khẩu năm 2012 cho thấy, đã xử lý 20 lô hàng không đạt chất lượng nhập khẩu, trong đó có li lô tái xuất (12.250 lít và 26.400 kg) và 9 lô tái chế (23.500 lít và 8.000 kg).

Việc quản lý sử dụng thuốc BVTV là rất quan trọng, vì nếu sử dụng thuốc BVTV không đúng quy định, hướng dẫn sẽ để lại dư lượng trong nông sản, môi trường, ảnh hưởng sức khỏe con người, vật nuôi... Hàng năm, Chi cục BVTV các tỉnh, thành phố đã mở các lóp tập huấn cho nông dân về sử dụng an toàn và hiệu quả thuốc BVTV trong phòng trừ dịch hại, bảo vệ cây trồng. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc BVTV vẫn còn nhiều tồn tại, bất cập do một số nông dân nhận thức hạn chế và đặc biệt ý thức trách nhiệm vói cộng đồng, xã hội chưa tốt nên đã không tuân thủ các quy định sử dụng thuốc BVTV như: Không tuân thủ theo nguyên tắc sử dụng 4 đúng; Sử dụng với liều lượng, nồng độ cao hơn nhiều so với khuyên cáo, không theo hướng dẫn kỹ thuật; không tuân thủ thời gian cách ly, tự ý pha hỗn họp các thuốc BVTV với nhau... ; khi tiếp xúc (pha, phun, vận chuyển...) với thuốc BVTV, người sử dụng không có bảo hộ lao động hoặc chỉ sử dụng các dụng cụ tối thiểu (khẩu trang, găng tay, kính...); bao bì thuốc BVTV đã qua sử dụng không được thu gom, tiêu hủy đúng cách.

Hiện nay, thuốc BVTV tồn lưu trong môi trường ở nước ta chủ yếu từ thuốc BVTV cũ và các kho chứa thuốc BVTV cũ từ chiến tranh, thời bao cấp chưa được xử lý; thuốc BVTV ngoài danh mục, thuốc cấm, thuốc kém chất lượng... thu được trong quá trình thanh, kiểm tra của các cơ quan quản lý nhà nước; bao bì thuốc BVTV đã qua sử dụng ngoài đồng ruộng. Những nguồn tồn lưu này tùy từng loại thuốc, lượng thuốc, mức độ hư hại của kho chứa, thòi gian lưu chứa... mà gây ảnh hưởng, tác hại khác nhau tới con người, vật nuôi và môi trường như: Gây ngộ độc cho người sử dụng và cộng đồng dân cư sống trong khu vực bị ô nhiễm; mất an toàn vệ sinh thực phẩm, ảnh hưởng đến nồng sản sản xuất trong khu vực xung quanh nơi ô nhiễm; gây ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí... làm ảnh hưởng đến động vật thủy sinh và các sinh vật trong môi trường đất, nước.

Thực hiện Quyết định 1946/QĐ-TTg ngày 21/10/2010 của Thu tướng Chinh phủ phê duyệt Kế hoạch xử lý, phòng ngừa ô nhiễm môi trường do hóa chất BVTV tồn lưu trên phạm vi cả nuớc, Bộ NN&PTNT đã ban hành Kế hoạch số 4051/KH-BNN-BVTV ngày 7/12/2010 về việc Thực hiện Quyết định 1946/QĐ-TTg. Cụ thể đã triển khai: Thống kê lượng thuốc tồn lưu và bao bì thuốc BVTV hàng năm (năm 2012 theo thống kê trên cả nước số lượng thuốc BVTV còn tồn đọng cần tiêu hủy: 17.119,4 kg và 3.274,5 lít (vỏ bao nhiễm thuốc BVTV: 6374,2kg)).

Từ năm 2010 - 2015 hoàn thành việc tổ chức thu gom, xử lý, tiêu hủy thuốc BVTV, bao bì chứa thuốc BVTV tồn lưu; kho chứa thuốc BVTV và kho lun chứa thuốc BVTV không đạt tiêu chuẩn của các đơn vị sự nghiệp, cơ quan nhà nước thuộc phạm vi quản lý của Bộ NN&PTNT.

Phối hợp với Bộ TN&MT xây dựng hướng dẫn và triển khai thí điểm mô hình thu gom tiêu hủy bao bì thuốc BVTV đã qua sử dụng tại 3 tỉnh.

Hoàn thiện, bổ sung quy định về tiêu hủy thuốc, bao bì thuốc BVTV trong Thông tư 03/2013/TT-BNNPTNT ngày 11/1/2013 của Bộ NN&PTNT về quản lý thuốc BVTV.

Trong thòi gian tới, Bộ NN&PTNT sẽ xây dựng và hướng dẫn thu gom và tiêu hủy bao bì thuốc BVTV đã qua sử dụng và triển khai thí điểm về thu gom tiêu hủy bao bì thuốc BVTV trên các vùng sản xuất chính của cả nước. Bên cạnh đó, Bộ sẽ tăng cường các biện pháp quản lý thuốc BVTV theo lộ trình trong Chiến lược quản lý thuốc BVTV, bảo đảm quản lý hiệu quả, loại bỏ những hoạt chất thuốc BVTV có độ độc cao, tác động rộng; quản lý chặt chẽ việc quảng cáo thuốc BVTV; Khuyên khích sử dụng thuốc BVTV sinh học, thế hệ mói, có tính chọn lọc cao.