Nền tảng cạnh tranh lành mạnh, hiệu quả

Trong tiến trình hội nhập, tính cạnh tranh ngày càng gay gắt, tạo điều kiện cho sự du nhập hoặc nảy sinh các chiêu thức cạnh tranh tiêu cực, không lành mạnh, không chính đáng, vi phạm pháp luật cạnh tranh.

       Cạnh tranh trên thị trường thực phẩm chế biến ngày càng gay gắt

Cạnh tranh không lành mạnh trong ngành thực phẩm

Hiện nay ngành thực phẩm ở Việt Nam đang phát triển rầm rộ, từ khâu sản xuất đến khâu phân phối và tiêu dùng. Cạnh tranh trong ngành thực phẩm hiện nay chủ yếu diễn ra trong nội bộ một hoặc một vài phân ngành nhỏ, ví dụ như cạnh tranh giữa các doanh nghiệp bia rượu nước giải khát, cạnh tranh giữa các doanh nghiệp kỹ nghệ thực phẩm, cạnh tranh giữa các doanh nghiệp sữa…

Trong những năm vừa qua, Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) đã điều tra và xử lý nhiều vụ việc liên quan đến cạnh tranh trong ngành thực phẩm, trong đó chủ yếu là các hành vi thuộc nhóm cạnh tranh không lành mạnh.

Một căn cứ quan trọng mà các doanh nghiệp ngành thực phẩm thường dựa vào đó để thực hiện các hành vi cạnh tranh không lành mạnh là tính an toàn của sản phẩm. Trên cơ sở tâm lý ưa chuộng sản phẩm sạch và không độc hại của người tiêu dùng Việt Nam, nhiều doanh nghiệp đã đưa thông tin không trung thực cho rằng sản phẩm của đối thủ cạnh tranh không an toàn, qua đó gây mất uy tín và ảnh hưởng xấu đến hoạt động kinh doanh của đối thủ.

“Gây rối hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp khác” hoặc “gièm pha doanh nghiệp khác” là dạng hành vi cạnh tranh không lành mạnh tồn tại phổ biến trong ngành thực phẩm.

Một trong những cách thức phổ biến nữa được các doanh nghiệp thực phẩm sử dụng trong cạnh tranh đó là “quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh”. Lợi dụng sự thiếu hiểu biết, thiếu thông tin của người tiêu dùng, nhiều doanh nghiệp đã quảng cáo các sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm chức năng của mình với các công dụng, giá trị vượt trội, thậm chí có những sản phẩm thực phẩm chức năng được quảng cáo như những “thần dược” với công dụng phòng ngừa hay chữa trị các loại nan y. Các quảng cáo này giúp doanh nghiệp gia tăng sức hút đối với người tiêu dùng, lôi kéo một cách bất chính khách hàng của các doanh nghiệp khác.

Về hình thức quảng cáo, bên cạnh các phương thức thông thường như quảng cáo truyền hình, quảng cáo trên báo chí, hiện nay xuất hiện một hình thức mới tinh vi hơn đó là dạng các bài viết giới thiệu về các loại bệnh tật trên các báo, tạp chí sau đó khuyến nghị người tiêu dùng sử dụng các sản phẩm thực phẩm chức năng với các công dụng, giá trị vượt trội. Với dạng quảng cáo này, niềm tin của người tiêu dùng với sản phẩm quảng cáo được củng cố và làm người tiêu dùng dễ dàng mua sản phẩm được quảng cáo mà không biết rằng các thông tin quảng cáo là không đúng sự thật.

Việc cố tình sử dụng các “chỉ dẫn gây nhầm lẫn” với các sản phẩm đã có uy tín trên thị trường để thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm của mình là một biểu hiện của cạnh tranh không lành mạnh trong ngành thực phẩm. Các nhà sản xuất thực phẩm quy mô nhỏ, ra đời sau thường lợi dụng thiết kế, tên gọi đã nổi tiếng sản phẩm của các doanh nghiệp đi trước để tiêu thụ sản phẩm của mình. Đơn cử là ví dụ liên quan đến các doanh nghiệp sản xuất thạch rau câu đã được Cục Quản lý cạnh tranh điều tra, xử lý. Một công ty sản xuất sản phẩm thạch rau câu đã dựa trên thiết kế bao bì, tên gọi của một sản phẩm có tiếng trước đó là thạch rau câu “Konnyaky Jelly Powder” để xây dựng kiểu dáng, tên gọi cho sản phẩm thạch rau câu “Konnyaku ABCxy powder” ra đời sau của mình. Với cách thức cạnh tranh này, người tiêu dùng dễ dàng bị nhầm lẫn và mua sản phẩm “Konnyaku ABCxy powder” trong khi sản phẩm mà họ thực sự mong muốn là “Konnyaku Jelly powder”.

    Người tiêu dùng ngày càng có nhu cầu cao về thực phẩm “không độc hại”  

Giải pháp giúp cạnh tranh lành mạnh

Có thể nói, trong thời gian qua, các chiêu thức cạnh tranh không lành mạnh nêu trên khiến cho sự cạnh tranh trong ngành thực phẩm bị bóp méo, tạo nên hình ảnh xấu đối với ngành thực phẩm, do đó cần phải có các giải pháp kịp thời nhằm chấn chỉnh và thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh trong ngành thực phẩm. Để làm được việc này, trước hết cần phải có sự nỗ lực cả từ phía cơ quan quản lý và từ cộng đồng doanh nghiệp.

Trong thời kỳ hội nhập hiện nay, các doanh nghiệp thực phẩm có thể coi sản xuất sản phẩm “sạch” và “không độc hại” là một nền tảng cạnh tranh đắc lực, hiệu quả, đưa nhà sản xuất đến với người tiêu dùng một cách nhanh và bền vững nhất. Nếu các doanh nghiệp thực sự đầu tư sản xuất các sản phẩm có chất lượng tốt, bảo đảm an toàn thực phẩm, bảo đảm các chỉ tiêu pháp luật quy định thì dù có bị xâm phạm bởi các hành vi cạnh tranh không lành mạnh như nêu trên, họ vẫn tồn tại và phát triển mạnh mẽ.

Mặt khác, một trong những nguyên nhân dẫn đến các hành vi cạnh tranh bất hợp pháp trong lĩnh vực thực phẩm là do các doanh nghiệp không biết hoặc không nắm rõ các quy định của pháp luật cạnh tranh. Chính vì vậy, các doanh nghiệp cần phải chủ động đẩy mạnh hoạt động đào tạo và thông tin nội bộ nhằm tăng cường nhận thức và ý thức tuân thủ pháp luật cạnh tranh.

Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần phải nhanh chóng, tích cực nghiên cứu và hoàn thiện pháp luật điều chỉnh hoạt động cạnh tranh nói chung và cạnh tranh trong ngành thực phẩm nói riêng nhằm nâng cao hiệu quả điều chỉnh, không để lọt các hành vi vi phạm ngoài vòng pháp luật; chủ động và phối hợp với các cơ quan ban, ngành khác tăng cường công tác thực thi pháp luật, kiểm tra kiểm soát chặt chẽ, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm... nTrong thời kỳ hội nhập hiện nay, các doanh nghiệp thực phẩm có thể coi sản xuất sản phẩm “sạch” và “không độc hại” là một nền tảng cạnh tranh đắc lực, hiệu quả, đưa nhà sản xuất đến với người tiêu dùng một cách nhanh và bền vững nhất.