Giảm nhập siêu: Các bộ, ngành và doanh nghiệp cùng chung tay

Từ đầu năm đến nay mặc dù kim ngạch xuất khẩu (XK) đã có dấu hiệu phục hồi, nhưng trong thời gian qua hoạt động XK  vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. 

Vào thời điểm này năm 2009, Hiệp hội Lương thực Việt Nam phải tạm ngưng đăng kí mới các hợp đồng XK gạo thì hiện Việt Nam chỉ mới XK được 750.000 tấn, giảm 25% so với cùng kì. Kim ngạch XK cà phê cũng đang sụt giảm mạnh cả về lượng lẫn giá. Giá  cà phê XK hiện đang giảm mạnh, từ tháng 10/2009 đến tháng 2/2010, ngành cà phê đã xuất 450.000 tấn cà phê nhân, chỉ giảm 20% về sản lượng so với cùng kì năm trước nhưng về giá lại giảm đến gần 40%. Mặc dù từ đầu năm 2010 đến nay, xuất khẩu cao su được thuận lợi về  giá cả nhưng hiện tại các doanh nghiệp cao su cũng đang rất lo ngại về chỉ tiêu của ngành. Do thời tiết năm nay khắc nghiệt nên sản lượng mủ không đảm bảo. Chính vì vậy, ở thời điểm này vẫn khó có thể dự đoán được kết quả của cả năm. Nếu từ nay đến cuối năm, giá cả vẫn giữ ở mức cao như hiện nay thì hy vọng mục tiêu kim ngạch XK 1,2 tỷ USD cả năm sẽ đạt. 

Hoạt động XK gặp khó trong khi kim ngạch nhập khẩu (NK) vẫn tăng cao, dự báo kim ngạch xuất khẩu tháng 3/2010 đạt khoảng 5,5 tỷ USD, tăng 48,6% so với tháng 2, NK đạt khoảng 6,4 tỷ USD, tăng 45,5% và nhập siêu sẽ duy trì khoảng 900 triệu USD. Như vậy, trong quý I, kim ngạch XK dự kiến sẽ đạt 14,2 tỷ USD, kim ngạch NK tăng khoảng 16,8%, tương ứng với nhập siêu khoảng 2,6 tỷ USD, chiếm 18,3% tổng kim ngạch XK.  Kim ngạch NK tăng cao là do giá nhiều loại mặt hàng trên thị trường đã tăng mạnh so với cùng kỳ. Cụ thể, giá xăng dầu các loại tăng 49,9%; chất đốt hóa lỏng tăng 44,8%; chất dẻo nguyên liệu tăng 43,2%; phôi thép tăng 18,9%; kim loại thường tăng 53%...

Để hạn chế nhập siêu thì biện pháp tốt nhất là gia tăng XK theo hướng tiến hành thúc đẩy XK ngay từ gốc. Ðó là chuyển dịch cơ cấu XK theo hướng đẩy mạnh các mặt hàng có giá trị gia tăng cao, kim ngạch lớn và có khả năng tăng trưởng cao. Trong đó, Bộ Công thương và các bộ, ngành liên quan sẽ tạo điều kiện nhiều hơn cho những mặt hàng có đóng góp quan trọng cho việc thực hiện kế hoạch XK và cả những mặt hàng tuy giá trị XK chưa lớn nhưng lại có hàm lượng công nghệ cao như sản phẩm phần mềm, hàng điện tử, tin học... Nhằm giúp doanh nghiệp tăng cường sản xuất những mặt hàng phục vụ XK, Bộ Công thương đã kiến nghị một số chính sách phát triển xuất khẩu và Chính phủ như: điều chỉnh tỷ giá USD, thậm chí can thiệp không để giá một số mặt hàng nông sản xuống đến mức gây thiệt hại cho người nông dân và doanh nghiệp. vừa qua Bộ Công thương và Hiệp hội Lương thực Việt Nam sau khi kết thúc việc thu mua tạm trữ 1 triệu tấn lúa cho bà con đồng bằng sông Cửu Long, bộ và hiệp hội sẽ tiếp tục triển khai mua thêm 500.000 tấn gạo  nữa. Trong thời gian tới Bộ Công thương sẽ phối kết hợp với Bộ Nông nghiệp&Phát triển nông thôn mua tạm trữ cà phê giúp giá mặt hàng này không bị giảm như năm 2009; Kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét cho mua muối tạm trữ cho diêm dân với giá hợp lý. Đồng thời đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đàm phán với các đối tác đã ký hợp đồng để đẩy nhanh tiến độ giao hàng cũng như tăng khối lượng XK. Ngoài ra, Bộ cũng khuyến khích doanh nghiệp có thể đàm phán với các đối tác đã ký hợp đồng để đẩy nhanh tiến độ giao hàng. Ví dụ với mặt hàng gạo đã có những hợp đồng đã ký trong tháng 3 và trong quý 1, bộ đang đốc thúc các doanh nghiệp giao hàng sớm hơn, số lượng nhiều hơn. 

Để kiểm soát nhập siêu bên cạnh việc tăng cường XK, Bộ Công thương sẽ đề xuất danh mục các mặt hàng cần áp dụng hạn ngạch NK, hạn ngạch thuế quan hoặc giấy phép NK, áp dụng các biện pháp kiểm soát NK và quy trình thông quan đối với các nhóm hàng cần kiểm soát. Bộ Công thương vừa đưa ra một số biện pháp quyết liệt trong việc hạn chế việc NK, từ đó giảm nhập siêu. Bộ Công thương cũng đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế Xây dựng áp dụng các hàng rào kỹ thuật phù hợp với quy định quốc tế để hạn chế NK các hàng hóa tiêu dùng không thiết yếu như ô tô, xe máy, mỹ phẩm.