Giải bài toán tăng cạnh tranh xuất khẩu

Chìa khóa cho tăng trưởng tương lai của Việt Nam là tăng cường khả năng cạnh tranh trong xuất khẩu. Tại Việt Nam, tạo thuận lợi thương mại chính là một phương thức hiệu quả để thực hiện điều này.

Đó là những nhận định được đưa ra trong buổi hội thảo "Tạo thuận lợi thương mại, tạo giá trị và năng lực cạnh tranh cho Việt Nam" do Ủy ban Quốc gia về hợp tác kinh tế quốc tế và Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức sáng 4/7.

Theo một báo cáo mới mang tên “Thuận lợi hóa thương mại, tạo giá trị và năng lực cạnh tranh – gợi ý chính sách cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam” do Ủy ban Quốc gia về hợp tác kinh tế quốc tế (Bộ Công Thương) và WB thực hiện, Việt Nam đã đạt được hiệu quả cao trong hoạt động thương mại trong bối cảnh tình hình kinh tế toàn cầu đang gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, xuất khẩu tăng trưởng 34% trong năm 2011, 18% năm 2012 và 20% trong quý đầu của năm 2013. Cơ cấu xuất khẩu được cải thiện, giảm xuất khẩu nguyên liệu thô, tăng hàng công nghiệp chế biến; thị phần quốc tế dần được mở rộng. Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra rằng Việt Nam chưa đạt được thành công lớn trong việc đa dạng hóa các sản phẩm xuất khẩu và chuyển dịch lên trên chuỗi giá trị toàn cầu.

Nhận định về tầm quan trọng của thương mại trong sự phát triển kinh tế, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh khẳng định: “Lợi thế của tự do thương mại trong việc đóng góp vào tăng trưởng thương mại đang đạt đến những giới hạn nhất định. Đây là thời điểm cần có một cách tiếp cận mới nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu Việt Nam”.

Theo các chuyên gia nghiên cứu kinh tế, nhằm đẩy mạnh tăng trưởng xuất khẩu, Việt Nam đang còn rất nhiều khoảng trống để cải thiện. Các khoảng trống đó gồm 3 trụ cột chính trong lĩnh vực thương mại, cụ thể là hạ tầng giao thông và các dịch vụ logistics; thủ tục pháp quy về xuất khẩu và tổ chức chuỗi cung ứng.

Bà Victoria Kwakwa, Giám đốc quốc gia, WB tại Việt Nam cho biết, theo báo cáo mới này của WB, Việt Nam hiện được xếp vào một trong số 10 quốc gia thu nhập trung bình có chỉ số Logistics thương mại (LPI) cao nhất nhưng xếp hạng tổng thể của Việt Nam không có nhiều cải thiện. Bên cạnh đó, hành lang giao thông hạn chế trong kết nối các trung tâm tăng trưởng với các cửa ngõ quốc tế, chi phí vận tải cao, chất lượng dịch vụ vận tải và logistics đang có tác động không nhỏ đến sự phát triển của Việt Nam.

WB cũng ghi nhận rằng, tuy chú trọng vào cải cách hải quan đã giúp Việt Nam tăng cường quản lý biên giới nhưng nhiều cơ quan vẫn áp dụng công nghệ thông tin chưa được cao và quy trình nghiệp vụ vẫn dựa trên thủ tục thủ công.

Để giải quyết các vấn đề trên, WB khuyến nghị Việt Nam nên thành lập Ủy ban Quốc gia về tạo thuận lợi thương mại (NCTF) nhằm phát triển và triển khai thực hiện kế hoạch hành động quốc gia cho tăng cường khả năng cạnh tranh thương mại.

Bên cạnh đó, WB cũng cho rằng Việt Nam nên tập trung phát triển hạ tầng và dịch vụ giao thông, đơn giản hóa thủ tục pháp quy và tăng cường độ tin cậy của thương mại qua biên giới. Tái cơ cấu chuỗi giá trị sản xuất và chủ động tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu cũng là những gợi ý của WB nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho các DN Việt Nam./.

Báo cáo “Thuận lợi hóa thương mại, Tạo giá trị và Năng lực cạnh tranh – Gợi ý chính sách cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam” được Văn phòng Uỷ ban Quốc gia về Hợp tác Kinh tế Quốc tế (Bộ Công Thương) phối hợp với Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam (WB) và các đối tác (là các bộ, ngành, cơ quan nghiên cứu của Việt Nam) triển khai trong khuôn khổ Chương trình hỗ trợ xây dựng và thực thi Kế hoạch hành động quốc gia nâng cao năng lực cạnh tranh thương mại cho Việt Nam do WB hỗ trợ tài chính và kỹ thuật.

Kết quả nghiên cứu này được hy vọng sẽ đóng góp tích cực đối với quá trình hoạch định chính sách liên quan đến thuận lợi hoá thương mại, nâng cao năng lực cạnh tranh thương mại và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.