Trong bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng phức tạp, các biện pháp phòng vệ thương mại ngày càng được sử dụng nhiều hơn, đặt ra những thách thức không nhỏ cho các doanh nghiệp xuất khẩu trong nước. Trong đó có tỉnh Bình Dương - địa phương có nhiều khu công nghiệp và doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu hàng đầu Việt Nam.

Ngành gỗ đang đối mặt với biện pháp phòng vệ thương mại các thị trường xuất khẩu

Theo Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), số vụ việc liên quan đến phòng vệ thương mại thời gian gần đây đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam gia tăng mạnh. Nếu như trong giai đoạn 2001-2011 chỉ có 50 vụ thì từ năm 2012 đến tháng 8/2024, con số này đã tăng lên 205 vụ, gấp hơn 4 lần. Trong đó, biện pháp phòng vệ thương mại được các nước sử dụng nhiều nhất là chống bán phá giá, với 140 vụ việc. Đặc biệt, những vụ điều tra chống bán phá giá, chống lẩn tránh này không chỉ gây gián đoạn đến chuỗi cung ứng mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất và xuất khẩu của doanh nghiệp trong nước.

Nhận thức rõ điều này, tỉnh Bình Dương đã triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó với phòng vệ thương mại, đặc biệt quan tâm đến công tác hỗ trợ doanh nghiệp trong các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại của nước ngoài. Bên cạnh đó, tỉnh cũng tổ chức các hoạt động tuyên truyền, đào tạo, nâng cao năng lực phòng vệ thương mại cho các ngành sản xuất, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp và các cơ quan quản lý.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Thanh Toàn - Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bình Dương - cho biết, với vai trò cơ quan chuyên môn thực hiện chức năng tham mưu, giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước về công thương, Sở đã triển khai quyết liệt, kịp thời đồng bộ các nhóm giải pháp nhằm hỗ trợ sản xuất, mở rộng thị trường trong nước và xuất khẩu của Chính phủ, Bộ Công Thương, UBND tỉnh Bình Dương…

Trong số đó, công tác hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu ứng phó với các vụ việc phòng vệ thương mại của nước ngoài là một trong các nội dung quan trọng được Sở đặc biệt quan tâm, do tính chất và vai trò quan trọng của các công cụ phòng vệ thương mại trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.

Theo ông Nguyễn Thanh Toàn, việc các cơ quan quản lý nhà nước, các bên liên quan nhận thức đầy đủ về phòng vệ thương mại có ý nghĩa hết sức quan trọng trong hoạt động xuất khẩu, nhằm hỗ trợ thiết thực và hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thông tin của các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng về quy tắc xuất xứ và thủ tục chứng nhận xuất xứ trong các Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới.

Do đó, thời gian qua, Sở Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) triển khai một cách kịp thời, đồng bộ các hoạt động phòng vệ thương mại, hỗ trợ ứng phó với nhiều vụ việc điều tra phòng vệ thương mại của nước ngoài.

Cùng với đó, tổ chức tuyên truyền, đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực phòng vệ thương mại cho các ngành sản xuất trong tỉnh, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng và cơ quan quản lý nhà nước chủ động hơn trong việc xử lý, ứng phó với các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại.

Cụ thể, trong các vụ việc điều tra chống trợ cấp, cần có sự tham gia của các cơ quan quản lý nhà nước tại trung ương và địa phương cung cấp thông tin về chính sách, quy định bị cáo buộc trợ cấp cho doanh nghiệp xuất khẩu, Sở đã thực hiện nghiêm túc, đúng thời hạn các yêu cầu của Cục Phòng vệ thương mại trong suốt quá trình điều tra: Bao gồm trả lời các câu hỏi về chính sách công thương tại địa phương; phối hợp với các cơ quan liên quan (cơ quan thuế, hải quan, tài chính, tài nguyên - môi trường, ban quản lý các khu công nghiệp…) để thu thập các thông tin theo yêu cầu của cơ quan điều tra nước ngoài; đề nghị các doanh nghiệp bị điều tra phối hợp đầy đủ, toàn diện để có mức thuế thấp, tiếp tục duy trì được thị trường xuất khẩu.

Đặc biệt, trong các vụ việc chống bán phá giá, tự vệ và chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại, Sở cũng đề nghị các doanh nghiệp liên quan cần phối hợp chặt chẽ với Cục Phòng vệ thương mại, cơ quan điều tra nước ngoài để đảm bảo tuân thủ đúng các quy định về nội dung và thời hạn của cuộc điều tra.

Theo đó, Sở Công Thương và các sở, ban, ngành trên địa bàn tỉnh đã phối hợp, triển khai hiệu quả các công tác hỗ trợ về phòng vệ thương mại, đã và đang tạo điều kiện cho cộng đồng doanh nghiệp, ngành hàng lấy lại đà phục hồi và tăng trưởng cho sản xuất công nghiệp, xuất khẩu hàng hóa.

“Trong nhiều vụ việc phòng vệ thương mại, việc phối hợp cung cấp thông tin, tài liệu của Sở đã giúp bảo vệ tốt các thị trường xuất khẩu. Cụ thể, ta đã bảo vệ thành công việc Chính phủ không có bất kỳ hoạt động trợ cấp nào cho doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa sang Australia, cũng không can thiệp vào thị trường nguyên liệu đầu vào giúp doanh nghiệp có lợi thế bất bình đẳng khi xuất khẩu. Hay trong vụ việc Hoa Kỳ điều tra phạm vi sản phẩm, điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp với tủ gỗ (2022), ta cũng có kết quả tích cực khi Bộ Thương mại Hoa Kỳ huỷ điều tra chống lẩn tránh và chứng minh được phần lớn doanh nghiệp Việt không xuất sản phẩm thuộc các trường hợp hàng hóa bị áp thuế”, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bình Dương dẫn chứng.

Để hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó với các vụ việc phòng vệ thương mại một cách hiệu quả, ông Nguyễn Thanh Toàn cho biết, thời gian tới Sở Công Thương tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Cục Phòng vệ thương mại triển khai kịp thời, đồng bộ các hoạt động hỗ trợ ứng phó với điều tra phòng vệ thương mại của nước ngoài. Đồng thời tổ chức tuyên truyền, đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực phòng vệ thương mại cho các ngành sản xuất trong tỉnh, cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng và cơ quan quản lý Nhà nước. Qua đó, nâng cao hiệu quả hỗ trợ doanh nghiệp thuộc phạm vi địa bàn quản lý.