Siết chặt quy định nhãn hàng hóa, chống gian lận xuất xứ

Hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam phải ghi nhãn bằng tiếng Việt khi đưa ra lưu thông và phải giữ nguyên nhãn gốc.

Đồng thời, dự thảo vừa đảm bảo quản lý nhà nước, vừa tránh gây rào cản thương mại, khó khăn cho doanh nghiệp trong bối cảnh đại dịch Covid - 19.

Đưa hàng xuất khẩu vào đối tượng kiểm soát

Tại dự thảo nghị định này đã bổ sung thêm phạm vi điều chỉnh gồm cả hàng hóa xuất khẩu. Theo cơ quan chủ trì soạn thảo, hiện nay không có văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh nội dung ghi nhãn hàng hóa đối với hàng hóa xuất khẩu, cách ghi xuất xứ hàng xuất khẩu dẫn đến thiếu cơ sở pháp lý để thực hiện, kiểm tra, xử lý. Thực tế đã xảy ra tình trạng một số doanh nghiệp lợi dụng cơ chế để gian lận về xuất xứ, ghi nhãn không đúng quy định, xuất khẩu hàng hóa vào các thị trường có nguy cơ áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại với Việt Nam, làm ảnh hưởng tới các ngành hàng trong nước. Do đó, theo Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), việc bổ sung hàng hóa xuất khẩu vào phạm vi điều chỉnh là cần thiết nhằm chống gian lận thương mại, chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp, bảo vệ lợi ích quốc gia. 

Tuy nhiên, nội dung quy định cụ thể đối với nhãn hàng hóa xuất khẩu được giới hạn ở phạm vi ghi xuất xứ hàng hóa để phòng chống gian lận thương mại, các nội dung khác ghi theo hợp đồng với tổ chức, cá nhân nhập khẩu.

Ngoài ra, tại dự thảo nghị định, đã quy định rõ về trách nhiệm ghi nhãn hàng hóa. Nghị định số 43/2017/NĐ-CP cho phép trường hợp hàng hóa nhập khẩu có nhãn gốc không phù hợp thì được ghi nhãn phụ theo quy định tại khoản 3 Điều 7 và các khoản 3, 4 Điều 8 Nghị định. Tuy nhiên, quá trình sửa đổi, bổ sung nội dung ghi nhãn bắt buộc đối với hàng nhập khẩu đã quy định rõ những nội dung bắt buộc thể hiện trên nhãn gốc và quy định rõ chỉ những nội dung bắt buộc theo tính chất hàng hóa còn thiếu hoặc chưa thể hiện bằng tiếng Việt được ghi nhãn phụ để bổ sung. Theo đó, khi hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam, tổ chức, cá nhân nhập khẩu phải ghi nhãn bằng tiếng Việt khi đưa ra lưu thông và phải giữ nguyên nhãn gốc.

Quản chặt, tránh lợi dụng thay đổi nhãn mác, xuất xứ hàng hóa

Bên cạnh đó, dự thảo nghị định đã sửa đổi, bổ sung Điều 10 về nội dung bắt buộc phải thể hiện trên nhãn hàng hóa. Cụ thể: Đối với hàng hóa lưu thông trong nước, nhãn hàng hóa bắt buộc phải thể hiện các nội dung sau bằng tiếng Việt, gồm: tên hàng hóa; tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm về hàng hóa; xuất xứ hàng hóa hoặc nơi thực hiện công đoạn cuối cùng để hoàn thiện hàng hóa; các nội dung khác theo tính chất của mỗi loại hàng hóa.

Dự thảo nghị định cũng quy định rõ hàng hóa sản xuất trong nước để xuất khẩu thực hiện ghi nhãn hàng hóa theo pháp luật của nước nhập khẩu. Đồng thời quy định rõ ràng các nội dung bắt buộc đối với 3 loại hàng hóa: hàng hóa lưu thông trong nước, hàng hóa nhập khẩu, hàng hóa xuất khẩu. 

Trong đó, với hàng hóa nhập khẩu bắt buộc trên nhãn gốc phải thể hiện các nội dung: tên hàng hóa, tên và địa chỉ tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm về hàng hóa ở nước ngoài; xuất xứ hàng hóa hoặc nơi hàng hóa được hoàn thiện cuối cùng. Trường hợp trên nhãn gốc hàng hóa không thể hiện xuất xứ hàng hóa hoặc nơi thực hiện công đoạn cuối cùng để hoàn thiện hàng hóa thì bắt buộc phải thể hiện nội dung này trong hồ sơ nhập khẩu kèm theo hàng hóa.

Với hàng hóa xuất khẩu được ghi nhãn theo pháp luật của nước nhập khẩu. Trường hợp thể hiện xuất xứ hàng hóa phải đảm bảo xuất xứ được xác định đúng theo các quy tắc xuất xứ hàng hóa và quy định tại nghị định này. Bộ KH&CN cho rằng, quy định này vừa đảm bảo chống gian lận xuất xứ đối với hàng hóa xuất khẩu, nhất là tình trạng gian lận xuất xứ hàng hóa sản xuất tại Việt Nam, vừa tránh gây rào cản thương mại cho doanh nghiệp. Việc thể hiện xuất xứ hàng hóa đối với hàng xuất khẩu trong quy định mang tính tự nguyện. Nếu thể hiện thì phải tuân thủ các quy định của pháp luật liên quan đến xác định xuất xứ hàng hóa.

Phải ghi rõ xuất xứ trên nhãn hàng hóa nhập khẩu
Theo Bộ Khoa học và công nghệ, việc ghi nhãn hàng hóa nhập khẩu gặp vướng mắc khi không quy định rõ nội dung bắt buộc phải thể hiện trên nhãn gốc tại thời điểm làm thủ tục hải quan khiến cơ quan hải quan gặp khó khăn trong việc xử lý. Việc bổ sung quy định các nội dung bắt buộc phải thể hiện trên nhãn gốc trước khi hàng hóa được nhập khẩu vào Việt Nam nhằm tránh trường hợp doanh nghiệp lợi dụng để thay đổi nhãn mác, xuất xứ hàng hóa. Quy định này cũng phù hợp với thực tế, bao gồm cả trường hợp hàng hóa nhập khẩu không thể hiện xuất xứ trên nhãn hàng hóa nhưng trong hồ sơ nhập khẩu có thể hiện xuất xứ hoặc nơi hoàn thiện công đoạn cuối cùng, vẫn đảm bảo công tác quản lý, đồng thời không tạo rào cản cho các doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa.